De klaproos is het symbool van de slagvelden omdat ze daarop volop groeide. Op 28 juni 1914 (toevallig ook mijn eigen verjaardag, maar dat ter zijde) werd keizer Frans Ferdinand van Oostenrijk vermoord en dat was de aanleiding voor de oorlog die al snel werd verklaard. Veel soldaten vertrokken in augustus 1914 naar het front met het idee om met de Kerst weer thuis te zijn maar het zou een kerstmis in de loopgraven van Vlaanderen en Noord-Frankrijk worden.
Na 3 maanden van gevechtshandelingen met 1 miljoen dodelijke slachtoffers als gevolg was de strijd verworden tot een statische loopgravenoorlog. Het werd snel duidelijk dat een kerstviering in huiselijke kring er niet in zat voor de soldaten van beide, intussen volledig ingegraven, legers. De kerstdagen van 1914 zouden de eerste zijn van vier 4 kerstmissen in de miserabele loopgraven.
Kerstavond 1914
Paus Benedictus XV had op sinterklaasavond de strijdende partijen opgeroepen tot een kerstbestand en de Duitsers accepteerden dat maar de geallieerde bevelhebbers weigerden en de oorlog ging door. Het vroor op kerstavond 1914, het was windstil en het begon zelfs licht te sneeuwen. Vanwege de windstilte droeg het geluid in die winternacht ver. Duitse soldaten zetten kerstboompjes en -takken met brandende kaarsjes op de rand van hun loopgraven en ze zongen Duitse kerstliederen Hierop antwoordden de geallieerden met eigen hun liederen en beiden applaudisseerden voor de ander na afloop van elk lied. Op een gegeven moment kwamen aan beide kanten soldaten uit hun loopgraven om in het niemandsland ertussen hun tegenstanders te ontmoeten. Dat gebeurde op heel veel plaatsen langs de uitgestrekte frontlijn. Men begroette elkaar ongewapend en er ontstond een soort verbroedering. De mannen wisselden bescheiden geschenken uit en ze lieten over en weer foto’s zien van hun geliefden.
Vijandschap leek te worden ingeruild voor vriendschap en het deed de soldaten van beide kanten goed. Zeer tegen de zin van de beide militaire hoofdkwartieren duurde deze verbroedering ook 1ste en 2de kerstdag. Op sommige plaatsen hield deze officieuze wapenstilstand het zelfs vol tot in de tweede week van januari 1915.
Eerste kerstdag 1914
De ochtend erop, zondagochtend 25 december, kwam de realiteit pijnlijk aan het licht. Overal lagen lijken, die niet konden worden geborgen toen er nog gevochten werd. Nu wel en dus pakten de soldaten van beide partijen bij het ochtendgloren gezamenlijk de spades op en gaven ze de gevallenen een laatste rustplaats in niemandsland. Toen dat achter de rug was, gingen de partijen verder waar ze gebleven waren en de kerstgedachte bleef in stand en er werd zelfs muziek gemaakt.
Voetbal verbroedert
Aan het front bleken ook voetballen aanwezig te zijn en de soldaten aan beide zijden waren wel toe aan een sportief verzetje en zo werd er achter de linies onderling gevoetbald. Op verschillende plekken werd zelfs besloten tot een wedstrijd tussen de strijdende partijen en deze werd tussen de loopgraven in gehouden. De eerste wedstrijd waarvan melding werd gemaakt was op een locatie ten zuiden van het Vlaamse Ieper.
Al snel ontspon zich een levendige wedstrijd. Geweldig en onwerkelijk tegelijkertijd. De geschiedschrijving van een Duits regiment beschrijft een duel waarbij hoofddeksels van beide partijen als doelpalen werden gebruikt: "De bevroren grond was geen probleem en elke partij bracht een team op de been, met de bal in hun midden."
De oorlog zouden de Duitsers verliezen, maar dit duel in de buurt van het Vlaamse Ploegsteert won het Duitse regiment met 3-2.
Weer aan het werk
De kerstbestanden eindigden even rommelig als ze waren begonnen en verschilden van plaats tot plaats. Soms werd alweer gevochten toen Kerst nog niet eens voorbij was. Elders waren soldaten minder happig op een herstart van de uitzichtloze loopgravenoorlog, tegen een vijand die nu een gezicht had gekregen.
Om te voorkomen dat Kerst in de jaren erna weer zo ongedisciplineerd zou verlopen, vaardigden de legerautoriteiten strenge bevelen uit en dreigden ze met ferme straffen. Het werkte. Kerstmis aan het WOI-front zou nooit meer zo worden als de kerstvrede van 1914. Op zeer beperkte schaal vond een pauze met de kerst ook in 1915 nog plaats maar toen de leidinggevenden met executies ter plekke dreigden was het snel afgelopen met de verbroedering met de kerst.
Voetbalmonumenten
Het eerste monument uit 2000.
Toen het moment in beeld kwam dat de start van de Eerste Wereldoorlog, toen honderd jaar geleden, zou worden herdacht vond de UEFA het moment gekomen om in de decembermaand van 2014, precies veertien dagen voor de kerst, een voetbalmonument te openen ter nagedachtenis van de slachtoffers. Het stelt een kanonsloop voor waaruit een voetbal wordt afgeschoten.
De plek ervoor werd het loopgravengebied in de gemeente Komen-Waasten (Comines-Warmeton) net ten zuiden van Ieper in West-Vlaanderen Hier heeft men naast de militaire begraafplaats twee loopgraven nagebouwd om de bezoeker een in druk te geven van de erbarmelijkheid van die tijd.
11 december 2014 Michel Platini opent het monument bij Ieper.
Het monument heden met het eerbetoon van bezoekers.
Dat was echter niet het enige monument vanuit een voetbalorganisatie.Ook de Football Association of Wales kwam in 2014 tot een prachtig monument van twee vijanden die elkaar de hand schudden boven een alles verbindende voetbal en ook in het Engelse nationaal herdenkingscentrum werd een herinneringssculptuur van de voetbalkerst van 1914 geplaatst.
Het beeld van de Football Association of Wales in het Belgische Mesen (Messines) ten zuiden van Ieper.
Het 1914 kerstvoetbal monument in Staffordshire Engeland (National Memorial Arboretum).
In 2014 bracht de voltallige selectie van Wales onder aanvoering van Gareth Bale een bezoek aan de streek en haar monumenten als eerbetoon aan de gesneuvelde soldaten en met name aan de voormalige voetbal- en rugby internationals van Wales die op de begraafplaats in de buurt van Passchendaele zijn begraven.
Het lijkt me logisch om dit kerstverhaal af te sluiten met de wens dat voetbal zal blijven verbroederen. Aan iedereen die Kolping Boys een goed hart toedraagt: een vrolijk, fijn, gezegend of zalig kerstfeest gewenst.
