Al heel lang had ik het stellige voornemen voor de website van Kolping Boys een artikel te schrijven over vader Rood. Want nog steeds leeft deze hele aimabele man voort in mijn herinneringen. Maar pratende en denkende voort bleek er meer te zijn dan Kolping Boys alleen. Veel meer! Respect voor een man voor wie hij was maar vooral voor wat hij deed. Ik dank zijn zoon Peter Rood, mijn buurman Willem van Baar en historicus Jan van Baar voor hun onmisbare bijdrage aan dit verhaal.
In mijn jeugd bij Kolping Boys was Jan Rood coach begeleider van junioren A1. We schrijven de eerste helft van de jaren 70.
Staand v.l.n.r. Co Quant, Jaap Bijman, Jan Kraakman, Jan Brammer, vader Rood, Jan Geijteman, Jaap van de Schaaf.
Knielend v.l.n.r. Ad Dekker, Jan Oudhuis, Eef Quant, Piet Ursem, Joep Beerse en Hans Hes.
Allen die van kinds af aan hun hart verpand hebben aan Kolping Boys zullen deze namen herkennen die inmiddels een legendarische lading hebben. En net als veel van hen zetten zij zich later in voor het lief en leed van de club. Zo ook Jan Rood die al snel de erenaam ‘vader Rood’ ging dragen, niet in de laatste plaats omdat zijn kinderen ook hun weg vonden binnen de club. Begeleider, maar in mijn tijd haalde hij zelfs de contributie op langs de deuren bij de leden thuis.
Het idee begint eigenlijk bij mijn huidige buurman Willem van Baar. Tijdens bijeenkomsten aan ons doodlopende stukje Herenweg hadden we het vaak over vader Rood en zijn gezin. Ik vanuit mijn Kolping Boys-verleden waarin hij veel heeft betekend, Willem als buurtjongen van toen. Volgens eigen zeggen had hij thuis niets te zoeken en zat hij altijd bij de buren Rood. Een gevleugelde uitspraak: bij Rood thuis kon alles!!
Het toenmalige woonhuis van de familie Rood, Benedenweg 241. De familie Van Baar woonde op [2 onder 1 kap] nr. 239.
Zoon Peter was mijn begeleider in de jeugd van Kolping Boys die ik een paar jaar terug weer tegen het lijf liep. Of we een keer konden afspreken. Natuurlijk wilde hij dat! Peter leek me een goeie ingang om de feiten juist op een rijtje te krijgen. Na wat informeel contact was het eindelijk dan toch tot een gesprek gekomen. En van de hak op de tak zaten we daar gezamenlijke herinneringen op te halen.
Geboortehuis Jan Rood, Achterweg Sint Pancras.
Het bord Doodlopende weg verwijst naar de vroegere onbewaakte spoorwegovergang.
Jan Rood werd op 27 september 1919 in dit huis geboren op de Achterweg aan het gedeelte van Sint Pancras. Als rooms-katholieke jongen uit het Zuideinde ging hij automatisch naar de Sint Josephschool en in het verlengde daarvan naar Kolping Boys. Daar behoorde hij tot de selectie van het eerste elftal dat de allereerste wedstrijd speelde in 1939. De broers Klaas en Willem van Baar, Tom Bos, Bertus Frederiks, Jan van der Hurk [toenmalige Huygendijk], de broers Cor en Henk Kramer, Jaap Kunst, Jan Rood, Piet Schröder, Gerrit Slijkerman, Willem Smit, Dirk van Veen [doel] en Jan Wester.[1] In zijn latere leven zette hij zich zoals gezegd in voor de club in veel facetten.
Het gezin Rood
Achtereenvolgens werden aan de Benedenweg 241 geboren Riet [1946] en Jaap [1947]†. De eerste twee kinderen werden geboren in een verbouwde kippenboet op het erf van de familie Commandeur, ook aan de Benedenweg. Toen Ted [1948]†, Peter [1949], Lou [1950], Bets [1951] en Jan [1954]. Toen hield het even op. Zoals toentertijd gebruikelijk, kwam pastoor Polder toch eens even langs met de vraag - hoe ze er over dachten! Want het Rooms Katholieke motto in die jaren was “Ga heen en vermenigvuldigt u!” Uiteindelijk kwamen daar dan nog de dochters Nel [1959] en Laura [1960]. Zij vormden samen een uitermate sociaal gezin. Zeker getuige het volgende verhaal.
Antonio Gomez
Om voor dit grote gezin met negen kinderen rond te kunnen komen werkte vader Rood in de 4 ploegendienst in de tapijtfabriek Tretfora in het Rooie Dorp. Daar ontmoette hij een Spaanse gastarbeider, Antonio Gomez. Jan hoorde van de [toen al] erbarmelijke omstandigheden waarin Antonio de nacht moest doorbrengen: met vijf andere Spanjaarden in één kamertje.
In de ogen van Jan Rood was dit ondenkbaar. En ondanks het feit dat het gezin Rood al negen kinderen moest huisvesten aan het kleine huis aan de Benedenweg, kon Antonio er ook nog wel bij.
In het midden Antonio, rechts Jan Rood. Deze heeft hem misschien ook wel bier drinken geleerd.
Of hij in die tijd café Meereboer ook bezocht heeft, vertelt de geschiedenis niet.
De kinderen hebben sindsdien altijd nog contact en Antonio toont zich in die ontmoetingen altijd nog ontroerd door de getoonde naastenliefde van deze sociale man en dit zeer sociale gezin.
Politiek Sint Pancras
Jan Rood steunde zijn vriend Jan van Horick in de Gemeenteraad van Sint Pancras met wie hij samen een klein tuinbouwbedrijf runde. In die tijd sprak men van een ‘bouwertje’ zoals er in het Geestmerambacht zoveel waren. Dankzij de verkaveling is er niet één meer, maar dit geheel terzijde. Samen met Jan van Horick waren zij bouwer op een stuk land. In huize Rood aan de Benedenweg hingen affiches van de KVP en CPN niet bepaald gebroederlijk aan het voorraam!
Kameraden Peter Rood en Willem van Baar waren door de kapitalistische rol van Amerika in de Vietnamoorlog lid geworden van de CPN. Net als buurjongen Jan van Baar. En dat in een tijd dat de rechtse vleugel van Nederland sprak van ‘liever dood dan rood’! Maar vader Rood sprak vooral van het onrecht in de wereld. Maar hierover aan het eind meer.
Speeltuin Jong Leven
Misschien in de geest van Adolf Kolping, misschien in de geest van die tijd of gewoon vanuit zichzelf maakte hij zich samen met Jan van Horick meester van een stuk land aan de Benedenweg.
De kinderen van Sint Pancras aan de Benedenweg in Speeltuin Jong Leven.
Rechts aan de overkant het toenmalige huis van de familie Ab Hand, links het huis van Groen.
V.l.n.r.: Bets Rood, Wilma Dekker, Carla van Horick, Tineke Beers, Mia Visser, Karina en Marijke Groothuizen.
In het midden van de laatste twee: Gerda Groothuizen. Achter met blonde kuif Joke Hand en helemaal rechts Ineke de Boer.
De anderen zijn mij helaas onbekend.
Kinderboerderij Jong Leven
De Rooms Katholieke traditie van grote gezinnen verdween en zodoende kwamen er minder jonge kinderen. Het idee voor speelmogelijkheden voor de jeugd veranderde, de activiteiten voor hen werden verplaatst naar de Achterweg. Daar is altijd nog kinderboerderij ‘Jong Leven’.
Voorjaar 1992. Vader Rood in ‘zijn’ geliefde kinderboerderij.
Betrokken bij de Ark
Vader Rood was collectant bij de missen en deed mee met de grote en kleine schoonmaak van de kerk. De politieke opvattingen van vader Rood strookte niet met die van pastoor Braakman. Verder wilde vader Rood graag gecremeerd worden. Dat gaf wel enige problemen met pastoor Braakman, die vond dat een ‘goed’ katholiek voor een begrafenis moest kiezen. Uiteindelijk legde de pastoor zich neer bij het besluit van vader Rood en gaf hem het laatste oliesel.
Het glorieuze einde van Jan Rood
Jan Rood overleed in 1992, hij werd 73 jaar plus één dag. Oorzaak [long]kanker. Peter had hem al eens 100 gulden beloofd als hij met roken zou stoppen. Maar dat mocht niet baten. Dat wil zeggen: vader Rood stopte daadwerkelijk met het roken en Peter was wel zijn geld kwijt. Dit speelde ongeveer 15 jaar voor zijn dood. Pastoor Braakman, met wie hij zoals gezegd wel eens conflicteerde, diende hem het laatste oliesel toe.
Wie in de kantine van Kolping Boys tussen de ereleden, leden van verdienste en bijzondere leden zoekt naar de naam van Jan Rood zal dat tevergeefs doen. Terwijl hij daar in mijn ogen wel tussen hoort.
Maar veel mooier dan dat, waren de woorden die hem ten deel vielen tijdens zijn crematie, uitgesproken door buurjongen Jan van Baar als een laatste groet van de jongens van de buurt:
Buurman Rood
Dan zat hij licht voorovergebogen, in zijn stoel naast de teevee
Zijn benen gekruist, linkerhand onder de kin
Sprekend over honger en onrecht, over de waanzin in Vietnam
Over een rechtvaardige maatschappij, over de speeltuinvereniging Jong Leven
Over de wedstrijd tussen Kolping Boys en Con Zelo
Over alles – en over van alles wat. Verstandig en strijdbaar.
Bevlogen en bewogen. Steeds vol vuur.
De as van zijn sigaret viel op het kniestuk van zijn broek
Dan wreef hij nonchalant in een gebaar van routine de neergevallen as op zijn Manchesterbroek uiteen, met de rug van zijn hand.
Wij mannen waren nog jongens, maar één ding stond vast:
Ooit zouden wij …ooit zouden wij ook, ons hart laten spreken. Vreedzaam en verstandig. Strijdbaar en solidair. Bevlogen en bewogen. Als een vader Rood!
Maar stellig en zeker zouden wij ook de neergevallen as van onze sigaretten nonchalant uitwrijven op het kniestuk van onze jeans. Met de rug van onze hand!
In zijn hoofd stroomde een eigen rivier
links en rechts omgeven door veel groen
de wind jaagt het water door de bedding
een rivier laat nooit af – stroomt alsmaar door
Rivier aan de Benedenweg, je stroomt niet meer.
Tot staan gebracht – drooggevallen – dood.
‘Bij Rood thuis kon alles’
Bijna alles. Buurjongen Jan van Baar weet zich te herinneren dat neef Jan van Baar tijdens Oud en Nieuw om een aansteker vroeg. Niets vermoedend werd die ook gegeven maar door Piet [ook wel Pet of Scheermes] gebruikt om een rotje af te steken … en in huis!
Daar kregen ze de handen van vader en moeder Rood niet voor op elkaar. Om maar eens een understatement te gebruiken!
Moeder Rood overigens overleed in 2011. De vrouw die ook aan de basis stond van dit zeer sociale gezin. Toch is er tussen de ouders ook wel eens wat strijd geweest. Want vader Jan vond alles goed. Dit laatste uitte zich ook in een woord van dank uitgesproken door buurtbewoners tijdens zijn crematie.
Wie het dankwoord heeft uitgesproken is onbekend.
Van Jan Rood dus geen vermelding op het bord bij Kolping Boys. Maar wie over de Achterweg in Sint Pancras fietst en goed oplet bij Kinderboerderij Jong Leven ziet daar als eerbetoon een straatnaambord.
Peter Groot
[1] Bron: Kolping Boys gaat nooit verloren, Jan van Baar
